Ngày nay, nước Việt Nam là nước chung của chúng ta. Trong Quốc hội có đủ đại biểu các dân tộc. Chính phủ thì có “Nha Dân tộc thiểu số” để săn sóc cho tất cả các đồng bào.

Giang sơn và Chính phủ là giang sơn và Chính phủ chung của chúng ta. Vậy nên tất cả dân tộc chúng ta phải đoàn kết chặt chẽ để giữ gìn nước non ta, để ủng hộ Chính phủ ta.

Chúng ta phải thương yêu nhau, phải kính trọng nhau, phải giúp đỡ nhau để mưu hạnh phúc chung của chúng ta và con cháu chúng ta...".

Tư tưởng chí nhân, bình đẳng, vĩ đại, cao cả đó của Người đã được thể hiện ngay trong Hiến pháp năm 1946 (Hiến pháp đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, cũng là Hiến pháp đầu tiên trong lịch sử Việt Nam) khẳng định rất rõ: “Điều thứ 8: Ngoài sự bình đẳng về quyền lợi, những quốc dân thiểu số được giúp đỡ về mọi phương diện để chóng tiến kịp trình độ chung”. Điều này có nghĩa là: Lần đầu tiên trong lịch sử Việt Nam, người các dân tộc thiểu số được xác định là công dân Việt Nam, bình đẳng với công dân là người dân tộc đa số (dân tộc Kinh); đồng thời xác định: Nhà nước sẽ giúp đỡ mọi mặt để các dân tộc thiểu số sớm tiến kịp trình độ phát triển chung của cả nước.

Trải qua các giai đoạn đấu tranh cách mạng, quán triệt sâu sắc tư tưởng Hồ Chí Minh; kế thừa nội dung tinh thần đối với các dân tộc thiểu số của Hiến pháp năm 1946, Đảng ta đã xác định: "Phát triển toàn diện chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội và quốc phòng - an ninh trên địa bàn vùng dân tộc và miền núi; gắn tăng trưởng kinh tế với giải quyết các vấn đề xã hội, thực hiện tốt chính sách dân tộc; quan tâm phát triển, bồi dưỡng nguồn nhân lực; chăm lo xây dựng đội ngũ cán bộ dân tộc thiểu số; giữ gìn và phát huy những giá trị, bản sắc văn hóa truyền thống các dân tộc thiểu số trong sự nghiệp phát triển chung của cộng đồng dân tộc Việt Nam thống nhất.

Ưu tiên đầu tư phát triển kinh tế - xã hội các vùng dân tộc và miền núi, trước hết, tập trung vào phát triển giao thông và cơ sở hạ tầng, xóa đói, giảm nghèo; khai thác có hiệu quả tiềm năng, thế mạnh của từng vùng, đi đôi với bảo vệ bền vững môi trường sinh thái; phát huy nội lực, tinh thần tự lực, tự cường của đồng bào các dân tộc, đồng thời tăng cường sự quan tâm hỗ trợ của Trung ương và sự giúp đỡ của các địa phương trong cả nước".

Từ tư tưởng Hồ Chí Minh và đường lối công tác dân tộc của Đảng, các bản Hiến pháp năm 1959, 1980, 1992 đã thể hiện ngày càng toàn diện hơn, sâu sắc hơn quyền làm chủ của nhân dân; quyền bình đẳng giữa các dân tộc; quyền giữ gìn, phát huy văn hóa và phát triển của các dân tộc nhằm tập hợp, phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc. Tại Điều 5 Hiến pháp sửa đổi năm 2013 khẳng định:

“1. Nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam là quốc gia thống nhất của các dân tộc cùng sinh sống trên đất nước Việt Nam.

2. Các dân tộc bình đẳng, đoàn kết, tôn trọng và giúp nhau cùng phát triển; nghiêm cấm mọi hành vi kỳ thị, chia rẽ dân tộc.

3. Ngôn ngữ quốc gia là tiếng Việt. Các dân tộc có quyền dùng tiếng nói, chữ viết, giữ gìn bản sắc dân tộc, phát huy phong tục, tập quán, truyền thống và văn hóa tốt đẹp của mình.

4. Nhà nước thực hiện chính sách phát triển toàn diện và tạo điều kiện để các dân tộc thiểu số phát huy nội lực, cùng phát triển với đất nước”.

Nội dung trên được thể hiện cụ thể tại các Điều: 24, 42, 46, 59, 60 và 61. Nói đến sự khác nhau về dân tộc trong một quốc gia, đó là sự khác nhau về bản sắc văn hóa (theo nghĩa rộng bao gồm: tiếng nói, phong tục tập quán sống, tín ngưỡng, các loại hình văn hóa vật thể, văn hóa phi vật thể...).

Ở nước ta, bản sắc văn hóa riêng của mỗi dân tộc góp phần tạo nên cái đẹp rực rỡ giàu bản sắc của văn hóa Việt Nam, kết nối các dân tộc trên đất nước Việt Nam. Do điểm xuất phát thấp, do nhiều nguyên nhân khách quan, chủ quan mà vùng đồng bào các dân tộc thiểu số cư trú còn nhiều khó khăn, các chỉ số về trình độ phát triển, mức sống của các dân tộc thiểu số ở nước ta so với mức trung bình của các địa phương thường thấp hơn khoảng ba lần. Nhất là trong nền kinh tế thị trường (trừ người Hoa) hầu hết các dân tộc thiểu số đều thuộc nhóm yếu thế nhất, tỷ lệ hộ nghèo cao nhất. Những khó khăn, yếu kém đó nếu Đảng, Nhà nước không quan tâm có hệ thống chính sách toàn diện, đồng bộ giúp đỡ, hỗ trợ thì khoảng cách về trình độ phát triển và mức sống của các dân tộc thiểu số so với mức trung bình của các địa phương sẽ ngày càng gia tăng. Như thế tư tưởng các dân tộc anh em ruột thịt sướng khổ cùng nhau của Bác Hồ sẽ không bao giờ thực hiện được. Sự giúp đỡ, hỗ trợ của Nhà nước và cả nước với các dân tộc thiểu số rất quan trọng, cần phải có nhưng quyết định vươn lên cùng phát triển với cả nước lại do chính ý chí làm chủ, tính năng động, sáng tạo, tự thân vận động của các dân tộc thiểu số. Đây là tư tưởng chỉ đạo mới của Đảng được đưa vào Hiến pháp sửa đổi.

Từ ngày 2/9/1945 đến nay, Bác Hồ và Đảng ta trước sau như một liên tục kiên định tư tưởng lãnh đạo thực hiện: Các dân tộc bình đẳng, đoàn kết, tôn trọng, giúp nhau cùng phát triển. Từ sau ngày miền Bắc được giải phóng (tháng 10/1954) và giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975) đến nay, Đảng, Nhà nước đã ban hành nhiều chính sách giúp đỡ đồng bào các dân tộc thiểu số trên các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, giáo dục, y tế, an sinh xã hội...

Bước vào giai đoạn phát triển mới của đất nước (từ Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI của Đảng đến nay), cùng đồng thời quá trình đổi mới trên lĩnh vực kinh tế, Đảng chủ trương tiếp tục xây dựng, không ngừng hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Xuất phát từ quan điểm của Đảng tất cả quyền lực Nhà nước thuộc về nhân dân, phát huy cao độ quyền làm chủ của nhân dân trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Quốc hội trong thiết chế Nhà nước ta được quy định tại Điều 69 của Hiến pháp là "... cơ quan đại biểu cao nhất của nhân dân, cơ quan quyền lực Nhà nước cao nhất của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam". Chính vì vậy các chính sách của quốc gia, do Quốc hội ban hành có giá trị, có hiệu lực thi hành cao nhất. Để thể chế hóa quan điểm, đường lối công tác dân tộc của Đảng, đồng thời bảo đảm hiệu lực cao nhất của chính sách quốc gia, kế thừa Hiến pháp năm 1992, tại Khoản 5, Điều 70 Hiến pháp sửa đổi quy định: "Quốc hội quyết định chính sách dân tộc, chính sách tôn giáo của Nhà nước". Quốc hội quyết định chính sách dân tộc qua Hiến pháp, qua các đạo luật, các nghị quyết của Quốc hội; qua pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Hội đồng Dân tộc của Quốc hội và các Ủy ban của Quốc hội đều có trách nhiệm tham mưu giúp Quốc hội trong xây dựng các chính sách nói chung, chính sách dân tộc nói riêng.

Thực tiễn hàng chục năm qua cho thấy, quan điểm, đường lối của Đảng về dân tộc và công tác dân tộc đã và đang được Quốc hội không ngừng hoàn thiện, thể chế hóa trên các lĩnh vực, phù hợp với đặc điểm, điều kiện của nước ta qua các giai đoạn khác nhau. Nhà nước và cả nước đã giúp đỡ liên tục, rất to lớn, có hiệu quả rõ rệt cho các dân tộc thiểu số. Nhờ đó đến nay, vùng dân tộc thiểu số và các dân tộc thiểu số đã và đang không ngừng phát triển, tiến bộ vượt bậc về mọi mặt. Có đường lối chính sách dân tộc đúng đắn, sự giúp đỡ của Nhà nước là rất quan trọng, nhưng vấn đề có tính quyết định đó là, ở cơ sở, đồng bào các dân tộc phải thật sự tôn trọng, đoàn kết, giúp đỡ nhau như anh em ruột thịt. Nếu ở cơ sở, các cấp ủy lãnh đạo đồng bào các dân tộc làm được như vậy thì mới thực hiện được đúng lời Bác Hồ đã nói. Thực tiễn cho thấy đã có nhiều địa phương làm rất tốt việc này.

Đón nhận và thực hiện Hiến pháp sửa đổi, cũng như hàng chục triệu người Việt Nam, chúng tôi những người làm công tác dân tộc của Đảng, Nhà nước rất vui mừng. Với niềm tin chắc chắn dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý, điều hành của Nhà nước, được toàn dân đồng tình ủng hộ, chúng ta sẽ thực hiện được tinh thần “Các dân tộc bình đẳng, đoàn kết, thương yên tôn trọng và giúp nhau cùng tiến bộ”.

Ksor Phước

Ủy viên BCH Trung ương Đảng

Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội

[TT: PLN]