Về đời sống kinh tế: thực hiện hỗ trợ xây dựng được 902 mô hình phát triển kinh tế, trên 30.000 hộ tham gia; hỗ trợ trực tiếp cho các hộ đồng bào dân tộc thiểu số nghèo các loại giống cây, con phục vụ cho phát triển nông nghiệp, cung cấp 1.075.679 tấn phân bón, 1.656 máy móc, công cụ sản xuất; tập huấn khuyến nông, khuyến lâm cho trên 15.000 lượt người; hỗ trợ 156,78 ha cho 594 hộ nghèo thiếu đất sản xuất; trợ giá các loại giống cây trồng 2.123.607 tấn; trợ cước vận chuyển phân bón 54.739,053 tấn; trợ giá, trợ cước vận chuyển muối iốt được 28.780,766 tấn; trợ cước vận chuyển thủy sản 98.925 nghìn con; ngoài ra còn hỗ trợ cước vận chuyển dầu hỏa, cước tiêu thụ bông hạt, dầu muối cấp không thu tiền và cấp giống với khối lượng là 1.302 tấn.

Về đầu tư phát triển hạ tầng: bằng nguồn vốn của các chương trình, chính sách như: Chương trình 134, Chương trình 135 giai đoạn II, định canh định cư,… tỉnh đã tập trung đầu tư xây dựng khá đồng bộ hệ thống hạ tầng kỹ thuật cho các xã đặc biệt khó khăn; đầu tư xây dựng mới và sửa chữa được 505 công trình nước sinh hoạt tập trung, 670 công trình nước phân tán, 60 công trình điện sinh hoạt; 77 công trình trường, lớp học, nhà bán trú học sinh, nhà ở giáo viên; 266 công trình đường giao thông đến bản, xã được 1.039 km và 23 cầu treo; xây dựng mới 56 công trình thủy lợi và nâng cấp 167 nhà văn hóa; khai hoang, hỗ trợ đất sản xuất được gần 157 ha đất, đảm bảo nước tưới tiêu, sản xuất nông nghiệp; xóa xong 18.232 nhà tạm bợ, dột nát (theo Chính sách 134). Đến nay, 89/90 xã đặc biệt khó khăn có đường ô tô đến trung tâm xã, 09 trung tâm cụm xã đã hoàn thành nhựa hóa đường giao thông, thêm 324 bản có đường ô tô đến trung tâm bản, 70% số hộ ở các xã đặc biệt khó khăn được sử dụng nước hợp vệ sinh, 205/206 xã có trạm hạ thế điện đạt 99%, 97% xã có trạm y tế xã. Cũng trong thời gian trên các xã đặc biệt khó khăn đã có trên 7.000m2 trường lớp học và nhà bán trú học sinh thuộc các xã đặc biệt khó khăn được đưa vào sử dụng... Việc đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng trong những năm qua đã góp phần hết sức quan trọng trong việc thay đổi bộ mặt nông thôn miền núi, vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

Lĩnh vực văn hóa, xã hội: Hiện đã tổ chức đào tạo, bồi dưỡng được 537 lớp với tổng số 30.342 lượt người, trong đó: cán bộ xã 5.342 lượt người; 22.819 cán bộ bản, dậy nghề cho 2.181 thanh niên dân tộc thiểu số; hỗ trợ học sinh nghèo cho 161.031 lượt học sinh con hộ nghèo thuộc 90 xã khu vực III, 310 bản đặc biệt khó khăn thuộc xã khu vực II. Tỷ lệ học sinh đặc biệt là học sinh nữ dân tộc ít người như Mông, Dao, Kháng, La Ha được huy động đến trường ngày càng cao. Học sinh là con em dân tộc thiểu số được hưởng các chế độ hỗ trợ học sinh bán trú dân nuôi và chính sách hỗ trợ 50% học phí…; 90/90 xã đặc biệt khó khăn đã có trạm y tế, 2.898/3.175 bản có y tế bản; 100% xã có điện thoại; thành lập mới được 90 câu lạc bộ trợ giúp pháp lý, hỗ trợ hoạt động văn hóa và trợ giúp pháp lý 1.480 triệu đồng; 22 trạm phát thanh truyền thanh tại 22 xã đặc biệt khó khăn.

Công tác bảo tồn, phát huy bản sắc văn hoá dân tộc được quan tâm. Đến nay đại đa số các xã đặc biệt khó khăn có nhà văn hoá phục vụ sinh hoạt cộng đồng. Nhiều bản, xã thành lập đội văn nghệ, đội bóng đá, bóng chuyền và tham gia các giải thi đấu do tỉnh tổ chức đạt kết quả cao.

Về quốc phòng - an ninh: tình hình an ninh chính trị, an ninh tuyến biên giới Việt Nam - Lào, trật tự an toàn xã hội được duy trì ổn định. Công tác tiếp dân giải quyết đơn thư của dân được thực hiện chặt chẽ, thực hiện các cuộc thanh tra, kiểm tra. Quan hệ đối ngoại hữu nghị, hợp tác giữa cán bộ và nhân dân 2 biên giới Việt Nam - Lào tiếp tục được phát huy.

Từ những thành quả đã đạt được trong công tác dân tộc ở Sơn La, có thể rút ra một số kinh nghiệm:

Một là, cần làm tốt công tác tuyên truyền chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước trong đồng bào các dân tộc; nâng cao chất lượng các chương trình phát thanh, truyền hình; tăng cường các hoạt động văn hóa, thông tin, tuyên truyền; tăng cường các hoạt động văn hóa, thông tin, tuyên truyền hướng về cơ sở; nâng cao chất lượng, hiệu quả giáo dục đào tạo, chú trọng các trường nội trú; củng cố kiện toàn mạng lưới y tế cơ sở, nâng cao chất lượng công tác chăm sóc sức khỏe nhằm nâng cao thể chất cho đồng bào các dân tộc, nhất là đồng bào thiểu số đặc biệt khó khăn.

Hai là, đẩy mạnh viêc quy hoạch, kế hoạch, cơ chế, chính sách đầu tư cơ sở hạ tầng, khuyến khích chuyển dịch cơ cấu kinh tế, phát triển những cây con phù hợp và giá trị kinh tế cao, ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất, khuyến khích nhân dân xóa đói giảm nghèo, vươn lên làm giàu hợp pháp; chăm lo phát triển sự nghiệp giáo dục đào tạo, chống mù chữ và tái mù chữ, nâng cao dân trí cho đồng bào các dân tộc, nhất là đồng bào ở vùng sâu, vùng cao, vùng đặc biệt khó khăn; củng cố phát triển mạng lưới y tế, nhất là y tế cơ sở, nâng cao chất lượng bảo vệ và chăm sóc sức khỏe nhân dân.

Ba là, tuyên truyền vận động nhân dân phát triển kinh tế, xó đói giảm nghèo, nâng cao mức sống của đồng bào dân tộc thiểu số, nhất là đồng bào vùng sâu, vùng cao biên giới; thực hiện có hiệu quả chương trình định canh, định cư, xóa đói giảm nghèo, các chương trình của Chính phủ của tỉnh (Chương trình 135, Nghị quyết 30a/2008/NQ-CP của Chính phủ; Quyết định số 3665, 177/QĐ-UBND của Ủy ban nhân dân tỉnh…) về hỗ trợ các bản đặc biệt khó khăn, chưa ổn định sản xuất và đời sống.

Bốn là, làm tốt công tác quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ người dân tộc thiểu số, coi trọng đào tạo nâng cao trình độ chuyên môn, lý luận chính trị đối với cán bộ cơ sở. Có chính sách động viên, bồi dưỡng, phát huy vai trò của già làng, trưởng bản, trưởng dòng họ, người có uy tín, đồng thời tăng cường công tác vận động thu hút đông đảo nhân dân các dân tộc tham gia vào các đoàn thể chính trị - xã hội.

Năm là, chăm lo xây dựng, củng cố tổ chức đảng, hệ thống chính trị cơ sở thực sự vững mạnh, củng cố lực lượng dân quân, tổ an ninh cơ sở, cụm dân cư tự quản; tăng cường công tác quản lý hộ tịch hộ khẩu, phát hiện và đấu tranh kịp thời với các hoạt động truyền đạo trái phép, không để kẻ xấu và các thế lực thù địch lợi dụng, kích động, xuyên tạc.

Mai Thị Loan