Thời gian qua, Nhà nước đã ban hành nhiều chính sách hỗ trợ đồng bào dân tộc thiểu số nghèo thiếu đất ở, đất sản xuất. Theo đó, đời sống của đa số đồng bào dân tộc thiểu số nghèo từng bước được cải thiện, bà con yên tâm định cư và tổ chức sản xuất có hiệu quả trên diện tích đất được hỗ trợ. Năm 2002, Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định số 132 và 134/2002/QĐ-TTg về việc giải quyết đất ở, đất sản xuất cho hộ đồng bào dân tộc thiểu số tại chỗ ở các tỉnh Tây Nguyên và Chính sách trợ giúp về nhà ở cho các hộ đồng bào thiểu số nghèo Tây Nguyên đến năm 2006. Thực hiện chủ trương này, Ủy ban nhân dân tỉnh Đắk Lắk đã ban hành Quyết định số 3000/QĐ-UB phê duyệt phương án Giải quyết đất ở, đất sản xuất (theo phương án giải quyết đất ở và đất sản xuất của 13 huyện, thành phố) cho đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) tại chỗ trên địa bàn tỉnh.

Ông Trần Cảm - Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Cư Êbur, thành phố Buôn Ma Thuột (Đắk Lắk) cho biết: Từ năm 2007 - 2009, xã Cư Êbur đã tiến hành cấp đất rẫy cho 46 hộ với diện tích 13,8 ha, đất ruộng 2 vụ cho 15 hộ với diện tích 2,2 ha và cấp đất ở cho 125 hộ với tổng diện tích 2,5 ha. Đây là các hộ nghèo, thiếu đất sản xuất thuộc 4 buôn của xã. Sau khi được cấp đất, người dân đã chủ động sản xuất, bảo đảm nguồn lương thực nên tình trạng thiếu đói không còn. Đặc biệt, sau khi hoàn thành việc cấp đất theo Chương trình 134, tỷ lệ hộ nghèo là người dân tộc thiểu số của xã giảm từ 350 hộ xuống còn 88 hộ. Tuy nhiên, do quỹ đất cấp cho các hộ dân tộc thiểu số thường nằm ở những vùng ít thuận lợi, đất đai không màu mỡ, diện tích cấp cho mỗi hộ không được nhiều, vì vậy nếu không có giải pháp tạo việc làm cho các thành viên của các hộ này thì họ vẫn gặp nhiều khó khăn trong phát triển kinh tế để thoát nghèo bền vững.

Ngoài việc cấp đất ở, đất sản xuất theo quy định, xã Cư Êbur còn chủ động kết hợp các nguồn vốn để xây nhà 167, nhà đại đoàn kết. Đến nay, trên địa bàn Cư Êbur đã xây được trên 100 nhà cho các hộ nghèo, nhờ vậy, tình trạng thiếu nhà ở không còn.

Ngoài ra, thực hiện Chương trình phát triển kinh tế tại 33 buôn đồng bào dân tộc thiểu số của thành phố Buôn Ma Thuột, 20 hộ thuộc 4 buôn của xã Cư Êbur đã được vay 20 triệu đồng/hộ để mua bò, heo phát triển chăn nuôi và cải tạo vườn tạp, qua đó đời sống của người dân đã được nâng lên. Bên cạnh đó, xã cũng đã vận động các đoàn thể tích cực giúp bà con ứng dụng khoa học-kỹ thuật vào sản xuất, chăn nuôi. Đến nay, nhiều hộ nghèo đã vươn lên thoát nghèo bằng những mô hình kinh tế đa cây, đa con.

Mặc dù tỉnh Đắk Lắk đã có nhiều nỗ lực trong việc triển khai các chương trình hỗ trợ đất sản xuất, đất ở cho hộ đồng bào dân tộc thiểu số. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều bất cập, hiệu quả chưa cao.

Theo ông Y Soan Ê Ban, Trưởng buôn Ê Rang, phường Khánh Xuân, thành phố Buôn Ma Thuột thì Nhà nước cần có chính sách để cấp cho các hộ đói nghèo nhiều đất hơn, hỗ trợ họ về cây, con giống và hướng dẫn cách chăn nuôi, sản xuất hiệu quả. Hiện nay, trình độ sản xuất và nhận thức của đồng bào còn hạn chế, nếu không bày cho họ cách làm thì có cấp đất hay cho họ bò, heo giống nhiều thì cũng khó mà thoát nghèo được.

Ông Huỳnh Bài, Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện Krông Bông cho biết: Việc thực hiện chính sách cấp đất ở và đất sản xuất cho đồng bào dân tộc thiểu số tại chỗ ở huyện Krông Bông được nhân dân đồng tình ủng hộ cao. Đồng bào rất phấn khởi, biết ơn Đảng, Nhà nước. Krông Bông cũng là một trong những địa phương hoàn thành sớm chính sách này, qua đó từng bước ổn định đời sống, sản xuất cho đồng bào dân tộc thiểu số tại chỗ. Tuy nhiên, qua quá trình thực hiện đã có những bất cập cần khắc phục.

Nhìn từ góc độ quản lý thì nguyên nhân trước hết là do một số đơn vị, địa phương chưa xác định đầy đủ tầm quan trọng của các chương trình hỗ trợ đất cho đồng bào dân tộc thiểu số nên việc chỉ đạo thực hiện chưa đồng bộ, còn nhiều thiếu sót, chưa chủ động tìm giải pháp tháo gỡ khó khăn, nhất là công tác tuyên truyền, vận động đồng bào dân tộc thiểu số tại chỗ, hướng dẫn quản lý và sử dụng đất có hiệu quả chưa được quan tâm. Một số nơi thực hiện việc rà soát các hộ thiếu hoặc không có đất chưa sát với thực tế dẫn đến bỏ sót nhiều hộ nằm trong diện chính sách. Công tác phối hợp, lồng ghép các nguồn vốn từ các chương trình khác thiếu đồng bộ, một số khu định cư mới còn thiếu cơ sở hạ tầng thiết yếu. Việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho đối tượng thụ hưởng Chương trình 134 còn tồn đọng nhiều. Bên cạnh đó, một số diện tích khai hoang của huyện Buôn Đôn, Ea Súp có tầng đất canh tác mỏng, tỷ lệ đá cao, thiếu nguồn nước tưới, trong khi đó công tác khuyến nông chưa đủ mạnh, trình độ canh tác của người dân còn hạn chế nên hiệu quả sản xuất thấp. Một số hộ đã nhận đất nhưng vẫn chưa sản xuất được do tranh chấp, tái lấn chiếm của một số người trước đây đã bị thu hồi đất…

Việt Dũng

[TT: PLN]